இந்து தெய்வ உரிமைகள் & பாத்தூர் நடராஜர் வழக்கு
பாத்தூர் நடராஜர் வழக்கு இந்தியாவில் இந்து தெய்வ உரிமைகள், கோயில் சொத்து பாதுகாப்பு, மற்றும் மூர்த்திகளின் சட்டப்பூர்வ உரிமை ஆகியவை தொடர்பான முக்கியமான வழக்குகளில் ஒன்றாகும். இந்த வழக்கு, இந்து தெய்வம் (மூர்த்தி) ஒரு சட்டப்பூர்வ நபராக (Juridical Person) கருதப்பட வேண்டுமா? என்ற கேள்விக்கு மிக முக்கியமான தீர்வை வழங்கியது.
1️⃣ வழக்கின் பின்னணி – பாத்தூர் நடராஜர் சிலை திருட்டு
🔸 பாத்தூர் நடராஜர் சிலை 10-ஆம் அல்லது 11-ஆம் நூற்றாண்டைச் சேர்ந்த சோழர் கால நடராஜர் திருவுருவம் ஆகும்.
🔸 இது தஞ்சாவூர் மாவட்டம், கும்பகோணம் அருகே உள்ள பாத்தூர் கிராமம் என்ற இடத்தில் இருந்தது.
🔸 1970-களில், இந்த சிலை சமூக விரோதிகள் மற்றும் சர்வதேச கள்ளச் சிலை கடத்தல் குழுக்களால் திருடப்பட்டது.
🔸 இந்த சிலை இலண்டன், இங்கிலாந்தில் உள்ள ஒரு ஆர்ட்கேலரி (Art Gallery) விற்பனைக்கு விடப்பட்டது.
🔸 இந்திய தொல்லியல் துறை (ASI) மற்றும் தமிழக அரசு இந்த விஷயத்தை கண்டறிந்து, சட்டரீதியாக சிலையை மீட்டுக்கொள்ள வழக்கு தொடர்ந்தது.
2️⃣ வழக்கின் முக்கிய சட்டவியல் அம்சங்கள்
இந்த வழக்கின் போது, முக்கியமான இரண்டு சட்ட கேள்விகள் எழுந்தன:
(i) ஒரு ஹிந்து தெய்வம் (மூர்த்தி) சட்டப்பூர்வ நபராக கருதலாமா?
✔ இந்தியச் சட்டத்தில், ஒரு ஹிந்து தெய்வம் "Juridical Person" (சட்டநபர்) ஆக கருதப்படும்.
✔ இதன் பொருள், கோயிலில் உள்ள தெய்வம் தனது சொத்துகளை வைத்திருக்கலாம், வழக்கு தொடரலாம், சட்டரீதியாக உரிமை கொண்டிருக்கலாம்.
✔ Lord Ram (Ayodhya Case), Lord Jagannath (Puri), Lord Vishnu (Tirupati) போன்ற முக்கிய கோயில்களின் மூர்த்திகள் சட்டபூர்வ உரிமை உடையவர்கள் என்பதைக் கொண்டு இந்த வழக்கிலும் இதே நிலைபாடு எடுத்தனர்.
(ii) கோயில் சொத்துகளும், சிலைகளும் தெய்வ உரிமைக்குள் வருமா?
✔ ஒரு கோயிலில் உள்ள தெய்வம் மட்டுமல்ல, அதன் சிலைகள், சொத்துக்கள் அனைத்தும் அதன் சொந்தமாகவே கருதப்படும்.
✔ இந்திய Antiquities and Art Treasures Act, 1972 -ன் படி, ஒரு கோயிலில் வழிபாட்டிற்கு உள்ள சிலை, ஒரு கலைச்சிலை அல்ல, அது தெய்வீக சொத்து.
✔ எனவே, பாத்தூர் நடராஜர் சிலை கோயிலுக்கு சொந்தமானது, அதை வெளிநாடுகளில் விற்பனை செய்ய முடியாது.
3️⃣ வழக்கின் தீர்ப்பு – இந்தியாவின் சட்ட வெற்றி
🏛️ 1991-ல், லண்டன் நீதிமன்றம் இந்தியாவின் தரப்பு நிலைப்பாட்டை ஒப்புக்கொண்டு தீர்ப்பு வழங்கியது.
🏛️ பாத்தூர் நடராஜர் சிலை இந்தியாவின் சொத்து, அது திருடப்பட்டதாக அங்கீகரிக்கப்பட்டது.
🏛️ 1992-ல், சிலை மீண்டும் இந்தியா திருப்பி அழைக்கப்பட்டது.
🏛️ இப்போது, இந்த சிலை சென்னை Government Museum-ல் பாதுகாக்கப்படுகிறது.
📌 இந்த வழக்கு முதல் தடவையாக, "ஒரு இந்து தெய்வம் சட்டத்தால் உரிமை கொண்டுள்ளதா?" என்ற விவகாரத்தில் சர்வதேச நீதிமன்றத்தில் இந்தியாவின் சாதனையாக அமைந்தது.
4️⃣ இந்த வழக்கின் தாக்கம் – இப்போது என்ன நடந்துள்ளது?
✅ 🔹 இந்தியா பல்வேறு வெளிநாடுகளில் உள்ள திருடப்பட்ட சிலைகளை மீட்க இது வழிவகுத்தது.
✅ 🔹 இந்த வழக்கு பின்பற்றி, 2019-ல், ஐயோத்தியா வழக்கில் ராமலல்லா (Lord Ram) ஒரு சட்ட நபராக அங்கீகரிக்கப்பட்டார்.
✅ 🔹 சர்வதேச அளவில், இந்தியாவில் உள்ள கோயில் சிலைகளை மானிடக் கலை (Artifact) அல்ல, வழிபாட்டு பொருள் (Sacred Object) எனவும் அங்கீகரிக்க இந்திய அரசு முயற்சி செய்தது.
5️⃣ இந்து தெய்வ உரிமைகள் – சட்ட ரீதியான அடிப்படை
📌 📜 முக்கியமான சட்ட உச்ச நீதிமன்ற தீர்ப்புகள்:
1️⃣ Pramatha Nath Mullick v. Pradyumna Kumar Mullick (1925, Privy Council)
2️⃣ Yogendra Nath Naskar v. CIT (1969, Supreme Court of India)
3️⃣ Shri Ram Janmabhoomi Case (2019, Supreme Court)
📌 🔹இந்த சட்டவியல் கொள்கைகளின் அடிப்படையில், ஒரு கோயில் தெய்வம் சட்ட உரிமை உடையது.
📌 🔹கோயில் சொத்துகள் தெய்வத்தின் பெயரிலேயே இருக்கும், மனிதர்களின் சொந்தமாகாது.
📌 🔹அந்தத் தெய்வத்தின் சார்பாக "சேபாயிட்" (Shebait) அல்லது "தர்மகர்த்தா" நிர்வகிப்பர்.
🎯 முடிவுரை
📌 பாத்தூர் நடராஜர் வழக்கு இந்தியாவில் கோயில் மூர்த்திகள் சட்ட உரிமை பெற்ற முக்கிய வழக்குகளில் ஒன்று.
📌 இந்த வழக்கின் மூலம், ஒரு ஹிந்து தெய்வம் (Idol) தனியாக ஒரு சட்ட நபராகக் கருதப்படும் என்பது உறுதி செய்யப்பட்டது.
📌 இந்த வழக்கின் வெற்றியின் மூலம், இந்தியாவில் பல கோயில்கள் தங்களது மரபு சொத்துகளை மீண்டும் திருப்பி பெறும் முயற்சியில் வெற்றி கண்டுள்ளன.
🔹 இந்த வழக்கு தொடர்பாக மேலும் தகவல் தேவைப்படுகிறதா? 😊
You said:
ChatGPT said:
பாத்தூர் நடராஜர் வழக்கு மற்றும் இந்தியாவில் திருடப்பட்ட சிலைகளை மீட்பதற்கான சட்ட முயற்சிகள் பற்றிய கூடுதல் தகவல்களை வழங்குகிறேன்.
🔍 6️⃣ பாத்தூர் நடராஜர் வழக்கு – மேலும் தகவல்கள்
📜 6.1 இந்தியாவின் சட்டப்பூர்வ நடவடிக்கைகள்
📌 இந்த Antiquities and Art Treasures Act, 1972
- இந்தச் சட்டத்தின் படி, 1961க்குப் பிறகு இந்தியாவில் உள்ள எந்த சிலையும், கோயில் சொத்தும், அனுமதி இன்றி நாட்டுக்கு வெளியே அனுப்ப முடியாது.
- திருடப்பட்ட சிலைகள் "National Property" (தேசிய சொத்து) என்பதால், அதை திருப்பிக் கொண்டுவர அதிகாரம் அரசுக்கு இருக்கிறது.
📌 இந்த வழக்கு உச்சநீதிமன்றத்தில் தாக்கம் செய்த முக்கிய தீர்ப்புகள்:
- Subramania Swamy v. State of Tamil Nadu (2014) – கோயில் சொத்துகளை பாதுகாக்க அரசு நடவடிக்கை எடுக்க வேண்டும் என்று நீதிமன்றம் உத்தரவிட்டது.
- Indian National Trust for Art and Cultural Heritage (INTACH) Cases – இந்தியாவின் மரபுசார் கோயில் சொத்துகளை மீட்டுக் கொள்வதற்கு பல வழக்குகள் தொடரப்பட்டது.
🌍 6.2 சர்வதேச சட்ட முயற்சிகள் & மீட்கப்பட்ட சிலைகள்
📌 பாத்தூர் நடராஜர் வழக்கின் வெற்றிக்கு பின், இந்தியா பல இடங்களில் திருடப்பட்ட சிலைகளை திருப்பி கொண்டு வந்தது.
✅ நாடுகள் திருப்பி கொடுத்த சிலைகள்:
- ஐக்கிய இராச்சியம் (UK) – பாத்தூர் நடராஜர், ராகுநாதா சிலைகள்
- ஏமிரேட்ஸ் (UAE) – காஞ்சி காமாட்சி அம்மன் சிலை
- அமெரிக்கா (USA) – திருச்சிராப்பள்ளி கோயில் சிலைகள்
- ஆஸ்திரேலியா (Australia) – நந்தி சிலை, புராண மூர்த்திகள்
📌 இந்த மீட்பு நடவடிக்கையில் முக்கிய பங்கு வகித்தவர்கள்:
- Tamil Nadu Idol Wing CID – தமிழக அரசு அமைத்த சிறப்பு பிரிவு, திருடப்பட்ட சிலைகளை மீட்க பணி செய்கிறது.
- நஜ்மா ஹெப்துல்லா & சுப்ரமணியன் சுவாமி – சர்வதேச நீதிமன்றங்களில் இந்திய அரசின் தரப்பில் விளக்கமளித்தனர்.
🛕 7️⃣ கோயில்கள் மற்றும் சிலைகளின் பாதுகாப்பு – நடப்பு நிலை
✅ தமிழகத்தில் 44,000+ கோயில்கள் உள்ளன, இதில் பல பழமையான சிலைகள் உள்ளன.
✅ கோயில்களின் சொத்துகள் பாதுகாக்க, அரசு கட்டுப்பாடு உள்ளது – ஆனால் சிலை திருட்டுகள் தொடர்ந்துகொண்டே இருக்கின்றன.
✅ சமீபத்தில், தமிழக அரசு கோயில் சொத்துகளை தனியார் நிலமாக மாற்ற அனுமதிக்கக் கூடாது என்று உயர்நீதிமன்றம் தெரிவித்துள்ளது.
✅ அண்மையில் இந்தியா 100-க்கும் மேற்பட்ட கோயில்களின் சிலைகளை மீட்டிருக்கிறது.
🔮 8️⃣ முடிவுரை
📌 பாத்தூர் நடராஜர் வழக்கு ஒரு முக்கியமான சட்டப் பரிசோதனை (Legal Precedent) ஆக மாறியது.
📌 இந்த வழக்கின் மூலம், ஒரு ஹிந்து தெய்வம் சட்ட உரிமை கொண்டது என்பதும், கோயில் சொத்துகள் தெய்வத்தின் பெயரில் நிலையாக இருக்கும் என்பதும் உறுதி செய்யப்பட்டது.
📌 இந்தியா இன்று வரை திருடப்பட்ட சிலைகளை மீட்டுக் கொள்வதற்காக சர்வதேச நீதிமன்றங்களில் போராடிக்கொண்டிருக்கிறது.
இந்து தெய்வ உரிமைகள் & பாத்தூர் நடராஜர் வழக்கு
பத்தூர் நடராஜர் வழக்கு, இந்து தெய்வ உரிமைகள், கோயில் உரிமை மற்றும் திருடப்பட்ட கலைப்பொருட்களை திருப்பி அனுப்புவது தொடர்பான இந்தியாவின் மிக முக்கியமான சட்டப் போராட்டங்களில் ஒன்றாகும். இந்த வழக்கு, குறிப்பாக கோயில் சொத்து மற்றும் பாரம்பரிய கலைப்பொருட்கள் தொடர்பாக, இந்து தெய்வங்களின் சட்டப்பூர்வ நிலையை மீண்டும் உறுதிப்படுத்துவதில் முக்கிய பங்கு வகித்தது.
1. பதூர் நடராஜர் வழக்கின் பின்னணி
🔹 கண்டுபிடிப்பு & திருட்டு:
பத்தூர் நடராஜர் என்பது கி.பி 10-11 ஆம் நூற்றாண்டுக்கு முந்தைய நடராஜர் வடிவத்தில் உள்ள சிவபெருமானின் சோழர் கால வெண்கல சிலை ஆகும்.
இந்த பழங்கால பஞ்சலோக (ஐந்து உலோகக் கலவை) சிலை முதலில் தமிழ்நாட்டின் பதூர் கிராமத்தில் உள்ள ஒரு கோவிலில் வைக்கப்பட்டது.
1970களின் பிற்பகுதியில், இது சட்டவிரோதமாக இந்தியாவிலிருந்து கடத்தப்பட்டு ஐக்கிய இராச்சியத்தில் தோன்றியது.
🔹 நாடு திரும்புவதற்கான சட்டப் போராட்டம்:
இந்திய தொல்பொருள் ஆய்வுத் துறை (ASI) தலைமையிலான இந்திய அரசாங்கம், சிலை பிரிட்டிஷ் அருங்காட்சியகம் மற்றும் கலை வியாபாரிகளின் வசம் சென்றடைந்ததைக் கண்டறிந்தது.
தமிழ்நாடு அரசும் ASIயும் லண்டன் நீதிமன்றங்களில் அதைத் திருப்பித் தரக் கோரி வழக்குத் தொடர்ந்தன.
2. வழக்கில் ஒரு நீதித்துறை நபராக இந்து தெய்வம்
வழக்கில் முக்கிய சட்ட வாதங்களில் ஒன்று:
✔ ஒரு இந்து தெய்வம் (நடராஜர் போன்றவர்) கோயில் சிலைகள் மற்றும் நிலங்கள் உட்பட சொத்துக்களை வைத்திருக்கக்கூடிய ஒரு "நீதித்துறை நபர்".
✔ சிலை ஒரு சாதாரண கலைப்பொருள் அல்ல, ஆனால் ஒரு "வாழும் கடவுள்" என்பதால், அதை அகற்றுவது சட்டவிரோதமானது மற்றும் தெய்வத்தின் உரிமைகளை மீறியது.
✔ கோவிலின் ஷெபைட் (பாதுகாவலர் அல்லது அறங்காவலர்) தெய்வத்தின் சார்பாக செயல்படுகிறார், எனவே, தெய்வத்திற்கு அதன் திருடப்பட்ட சொத்தை மீட்டெடுக்க சட்டப்பூர்வ உரிமை உள்ளது.
சட்ட முன்மாதிரிகள் குறிப்பிடப்பட்டுள்ளன:
🔸 பிரிவி கவுன்சில் (1925) மற்றும் உச்ச நீதிமன்ற தீர்ப்புகள் (எ.கா., அயோத்தி தீர்ப்பு, 2019) ஒரு இந்து தெய்வம் கோயில் சொத்துக்களை வைத்திருக்கும் ஒரு சட்டப்பூர்வ நபர் என்பதை மீண்டும் உறுதிப்படுத்துகின்றன.
🔸 இந்து மத மற்றும் தொண்டு அறக்கட்டளைகள் (HR&CE) சட்டம் கோயில் தெய்வங்களையும் அவற்றின் சொத்துக்களையும் அங்கீகரிக்கப்படாத அந்நியப்படுத்தலில் இருந்து பாதுகாக்கிறது.
3. வழக்கு மற்றும் திருப்பி அனுப்பலின் முடிவு
🏛️ இந்தியாவிற்கு வெற்றி:
1991 ஆம் ஆண்டு, பல வருட சட்ட நடவடிக்கைகளுக்குப் பிறகு, லண்டன் நீதிமன்றம் இந்தியாவிற்கு சாதகமாக தீர்ப்பளித்தது, சிலையை சட்டவிரோதமாக ஏற்றுமதி செய்யப்பட்ட கலாச்சார சொத்தாக அங்கீகரித்தது.
நடராஜர் சிலை 1992 இல் அதிகாரப்பூர்வமாக தமிழ்நாட்டிற்கு திருப்பி அனுப்பப்பட்டது.
இன்று, பதூர் நடராஜர் சென்னை அரசு அருங்காட்சியகத்தில் வைக்கப்பட்டு, தேசிய பொக்கிஷமாக பாதுகாக்கப்படுகிறது.
🔹 தீர்ப்பின் முக்கியத்துவம்:
உலகளவில் திருடப்பட்ட கோயில் கலைப்பொருட்களை மீட்டெடுப்பதற்கு இந்தியாவிற்கு இது ஒரு சட்ட முன்னுதாரணத்தை அமைத்தது.
இந்த வழக்கு, இந்தியாவிற்கு அப்பாலும் கூட, கோயில் சொத்துக்களின் மீதான இந்து தெய்வ உரிமைகளை மீண்டும் உறுதிப்படுத்தியது.
கலை கடத்தலுக்கு எதிரான சர்வதேச ஒத்துழைப்பை வலுப்படுத்தியது மற்றும் இந்திய கோயில் சிலைகளைப் பாதுகாப்பதற்கான கடுமையான சட்டங்களுக்கு வழிவகுத்தது.
4. இந்து தெய்வ உரிமைகள் மீதான பரந்த தாக்கம்
🔸 கோயில்கள் மற்றும் தெய்வங்களுக்கு சட்டப்பூர்வ உரிமை உண்டு:
ராமர் நிலத்தை வைத்திருக்கும் சட்டப்பூர்வ நபராக அங்கீகரிக்கப்பட்ட ராம ஜென்மபூமி வழக்கைப் போலவே (2019), இந்த வழக்கும் கோயில் சிலைகள் தனிநபர்கள் அல்லது அரசாங்கங்களுக்கு அல்ல, தெய்வத்திற்கு சொந்தமானது என்பதை உறுதிப்படுத்தியது.
🔸 கோயில் பாரம்பரியத்திற்கான உலகளாவிய அங்கீகாரம்:
பத்தூர் நடராஜர் வழக்கு இதே போன்ற வழக்குகளில் செல்வாக்கு செலுத்தியது, இது ஆஸ்திரேலியா, இங்கிலாந்து மற்றும் அமெரிக்காவிலிருந்து திருடப்பட்ட பிற சிலைகளைத் திரும்பப் பெற வழிவகுத்தது.
🔸 சிலை கடத்தலுக்கு எதிரான வலுவான சட்டங்கள்:
இன்று, கோயில் கலைப்பொருட்களின் சட்டவிரோத கடத்தலைத் தடுக்க இன்டர்போல் மற்றும் யுனெஸ்கோ இந்திய அதிகாரிகளுடன் இணைந்து செயல்படுகின்றன.
சிலை திருட்டைத் தடுக்க இந்திய தொல்பொருட்கள் மற்றும் கலைப் புதையல்கள் சட்டத்தில் (1972) திருத்தங்களை இந்த வழக்கு தூண்டியது.
5. முடிவுரை
பத்தூர் நடராஜர் வழக்கு இந்து தெய்வ உரிமைகள் மற்றும் இந்தியாவின் கலாச்சார பாரம்பரியத்திற்கான ஒரு மைல்கல் வெற்றியாகும். இது மீண்டும் உறுதிப்படுத்தியது:
✅ இந்து தெய்வங்கள் உரிமை உரிமைகளைக் கொண்ட சட்டப்பூர்வ நபர்கள்.
✅ கோயில் சிலைகளை வெறும் பொருட்களாகக் கருத முடியாது, ஆனால் சட்ட அந்தஸ்துள்ள தெய்வீக நிறுவனங்களாகக் கருதலாம்.
✅ இந்தியா திருடப்பட்ட மதக் கலைப்பொருட்களை மீட்டெடுக்க முடியும், இது எதிர்கால திருப்பி அனுப்பும் வழக்குகளுக்கு ஒரு முன்னுதாரணத்தை அமைக்கிறது.
Hindu Deity Rights & Pathur Nataraja Case
The Pathur Nataraja case is one of India's most significant legal battles related to Hindu deity rights, temple ownership, and the repatriation of stolen artifacts. This case played a crucial role in reaffirming the legal status of Hindu deities as juridical persons, particularly in relation to temple property and heritage artifacts.
1. Background of the Pathur Nataraja Case
🔹 Discovery & Theft:
- The Pathur Nataraja is a Chola-era bronze idol of Lord Shiva in Nataraja form, dating back to the 10th–11th century CE.
- This ancient panchaloha (five-metal alloy) idol was originally housed in a temple in Pathur village, Tamil Nadu.
- In the late 1970s, it was illegally smuggled out of India and surfaced in the United Kingdom.
🔹 Legal Battle for Repatriation:
- The Indian government, led by the Archaeological Survey of India (ASI), discovered that the idol had reached the possession of the British Museum and art dealers.
- The Government of Tamil Nadu and ASI filed a lawsuit in the London courts, demanding its return.
2. Hindu Deity as a Juridical Person in the Case
One of the key legal arguments in the case was that:
✔ A Hindu deity (such as Nataraja) is a "juridical person" who can own property, including temple idols and lands.
✔ Since the idol is not an ordinary artifact but a "living deity", its removal was illegal and violated the deity’s ownership rights.
✔ The temple's shebait (custodian or trustee) acts on behalf of the deity, and thus, the deity has the legal right to reclaim its stolen property.
Legal Precedents Referenced:
🔸 The Privy Council (1925) and Supreme Court rulings (e.g., Ayodhya Verdict, 2019) reaffirm that a Hindu deity is a legal person who owns temple assets.
🔸 Hindu Religious and Charitable Endowments (HR&CE) Act protects temple deities and their properties from unauthorized alienation.
3. Outcome of the Case & Repatriation
🏛️ Victory for India:
- In 1991, after years of legal proceedings, the London court ruled in India's favor, recognizing the idol as illegally exported cultural property.
- The Nataraja idol was officially returned to Tamil Nadu in 1992.
- Today, the Pathur Nataraja is housed in the Chennai Government Museum, safeguarded as a national treasure.
🔹 Significance of the Judgment:
- It set a legal precedent for India to reclaim stolen temple artifacts worldwide.
- The case reaffirmed Hindu deity rights over temple property, even beyond India.
- It strengthened international cooperation against art smuggling and led to stricter laws for protecting Indian temple idols.
4. Broader Impact on Hindu Deity Rights
🔸 Temples & Deities Have Legal Ownership:
- Just like the Ram Janmabhoomi case (2019), where Lord Ram was recognized as a legal person owning land, this case confirmed that temple idols belong to the deity, not individuals or governments.
🔸 Global Recognition of Temple Heritage:
- The Pathur Nataraja case influenced similar cases, leading to the return of other stolen idols from Australia, the UK, and the US.
🔸 Stronger Laws Against Idol Smuggling:
- Today, Interpol and UNESCO work with Indian authorities to prevent the illegal trafficking of temple artifacts.
- The case inspired amendments to Indian Antiquities and Art Treasures Act (1972) to curb idol theft.
5. Conclusion
The Pathur Nataraja case was a landmark victory for Hindu deity rights and India’s cultural heritage. It reaffirmed that:
✅ Hindu deities are legal persons with ownership rights.
✅ Temple idols cannot be treated as mere objects but as divine entities with legal status.
✅ India can reclaim stolen religious artifacts, setting a precedent for future repatriation cases.
Hindu Deity a Juridical Person
Hindu deity (murti/idol) is considered a juridical person (legal entity) capable of owning property, receiving donations, and being represented in legal proceedings. This concept has been upheld in multiple court judgments, including those by the Privy Council, Supreme Court of India, and various High Courts.
1. Legal Recognition of Hindu Deities as Juridical Persons
The recognition of Hindu deities as juridical persons means that they have a distinct legal identity, similar to companies or trusts, allowing them to:
✅ Own property and lands (e.g., temple lands and assets)
✅ Receive donations and offerings
✅ File and defend lawsuits through representatives (trustees or shebaits)
✅ Enjoy rights under the law, but with limitations
This concept is unique to Hindu temples and follows ancient traditions where the deity is treated as the rightful owner of temple wealth.
2. Key Judicial Precedents Supporting This Concept
(i) Pramatha Nath Mullick v. Pradyumna Kumar Mullick (1925, Privy Council)
- The Privy Council of London ruled that an idol (Hindu deity) is a juristic person and can legally hold property.
- The deity is represented by a shebait (manager/caretaker) who manages the deity's affairs.
(ii) Yogendra Nath Naskar v. CIT (1969, Supreme Court of India)
- The Supreme Court reaffirmed that a Hindu deity is a juridical person and can be taxed like a corporate entity for its income.
- However, since the deity cannot act independently, a shebait or trustee must act on its behalf.
(iii) Ram Jankijee Deities v. State of Bihar (1999, Supreme Court)
- The Supreme Court held that an idol is a perpetual minor under Hindu law, meaning it always needs a guardian (trustee or shebait) to represent its legal interests.
(iv) Shri Ram Janmabhoomi Case (Ayodhya Verdict, 2019, Supreme Court)
- The Supreme Court of India reaffirmed that Lord Ram (Ram Lalla Virajman) is a juridical person, making it one of the strongest modern cases on this doctrine.
- The court ruled that the deity is the rightful owner of the disputed land in Ayodhya, based on its legal status as a person.
3. Limitations of Deities as Juridical Persons
🔸 A deity cannot physically appear in court and must be represented by a trustee or shebait.
🔸 A deity cannot hold criminal liability (e.g., it cannot be sued for a crime).
🔸 Only specific deities (installed in temples) have legal status—abstract deities (e.g., concepts like Dharma) do not.
4. Comparison with Other Religions
📌 Christianity & Islam:
- Churches and mosques are not considered legal persons, but religious trusts or societies manage them.
- Unlike Hindu deities, Jesus Christ or Allah is not legally considered a person in Indian law.
📌 Hinduism:
- Deities installed in temples are considered living legal persons (e.g., Lord Jagannath in Puri, Lord Vishnu in Tirupati, Lord Ram in Ayodhya).
5. Conclusion
Under Indian law, a Hindu deity installed in a temple is a juridical person with the ability to own property, sue or be sued, and receive donations. However, a living person (trustee or shebait) must represent the deity in all legal matters. This doctrine plays a crucial role in temple administration and the preservation of Hindu religious rights.
Would you like more details on a specific court case or legal provision?
